Ο ορατός κίνδυνος εξαφάνισης πολλών ειδών, αλλοίωσης της σύνθεσης και υποβάθμισης πολλών Ευρωπαϊκών οικοσυστημάτων οδήγησε στην έκδοση της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Βασικό μέσο για την επίτευξη του σκοπού της Οδηγίας 92/43/EOK αποτελεί η δημιουργία και λειτουργία δικτύου προστατευμένων περιοχών με την ονομασία “NATURA 2000”. Η Ελλάδα έχει ήδη περιλάβει στον «Εθνικό Κατάλογο» 239 τέτοιους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (pSCI’s) που περιλαμβάνουν τους Εθνικούς Δρυμούς, τους υγροτόπους Ραμσάρ και ένα μέρος από τις ήδη προστατευόμενες υπό άλλα καθεστώτα περιοχές. Ωστόσο, μόνο σε 27 περιοχές έχουν συσταθεί Φορείς Διαχείρισης για την αποτελεσματική προστασία και διαχείρισή τους, ενώ η πορεία αρκετών από αυτούς μάλλον ως απογοητευτική θα πρέπει να περιγραφεί.
Αποτελεί εδώ και καιρό κοινή διαπίστωση η διαρκής πορεία υποβάθμισης και απαξίωσής τους, όπως και η εμφανής απαρέσκεια του ΥΠΕΧΩΔΕ να ασχοληθεί με ζητήματα προστασίας και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος, γεγονός που οδηγεί σε σοβαρή υποβάθμιση τις πιο αξιόλογες φυσικές περιοχές της χώρας μας.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ θεωρούν ότι η προστασία και βιώσιμη διαχείριση των φυσικών περιοχών πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα όχι μόνο της περιβαλλοντικής πολιτικής αλλά και της πολιτικής για την απασχόληση, την οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη καθώς και του περιορισμού των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών. Η καταστροφή αλλά και η απουσία διαχείρισης δεν στερεί τη χώρα μόνο από έναν μοναδικό πλούτο αλλά και από την υλική βάση για την αναζωογόνηση της υπαίθρου, τη δημιουργία χιλιάδων θέσεων απασχόλησης στην περιφέρεια και την ανάπτυξη μιας πράσινης οικονομίας.
Όλος αυτός ο βιολογικός πλούτος της χώρας μας μπορεί να αποτελέσει έναν από τους κύριους άξονες για τον επανακαθορισμό της αναπτυξιακής της πορείας σε πιο βιώσιμες και οικολογικές κατευθύνσεις. Είναι η ερήμωση της υπαίθρου ο κυρίαρχος παράγοντας που έμειναν σε άριστη οικολογική κατάσταση πολλές από αυτές τις περιοχές, αλλά σε άλλες η μείωση του ανθρώπινου στοιχείου επέφερε σοβαρές επιπτώσεις, όπως μείωση της βιοποικιλότητας.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ θεωρούν ότι δεν είναι δυνατό να επιτύχουμε την προστασία και σωστή διαχείριση των περιοχών αυτών χωρίς τους πληθυσμούς με τους οποίους συνδέθηκαν και αλληλεξαρτήθηκαν εδώ και αιώνες. Οι ντόπιοι πληθυσμοί είναι και οι πρώτοι που θα συμβάλλουν στην προστασία τους. Έτσι, απορρίπτουμε τη λογική προστασίας που θέλει τις προστατευόμενες περιοχές απαλλαγμένες από ανθρώπους! Για τους ίδιους λόγους επιδιώκουμε να έρθουμε σε επαφή με τις τοπικές κοινότητες και τις συλλογικότητές τους και να εξετάσουμε από κοινού πως μπορούμε να προωθήσουμε ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης και στήριξης της υπαίθρου, σε συνδυασμό με την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ υποστηρίζουν ότι η προστασία αυτών των περιοχών θα πρέπει να επανασυνδεθεί με τα αειφορικά οικολογικά παραγωγικά πρότυπα των πληθυσμών της υπαίθρου, κυρίως των ορεινών, παράκτιων και νησιωτικών περιοχών. Ωστόσο, αντιπαλεύουμε τη λογική που υπαγορεύει ότι η τουριστική μονοκαλλιέργεια θα είναι ο κύριος ή μοναδικός μοχλός ανάπτυξης των περιοχών αυτών. Από τη μια είναι αυτονόητο ότι ο τουρισμός έχει μια θέση στο παραγωγικό σύστημα, αλλά με βιώσιμες και οικολογικές προδιαγραφές, με τη μορφή του οικοτουρισμού και του αγροτουρισμού. Από την άλλη όμως, διαπιστώνουμε ότι προκύπτουν σοβαρές στρεβλώσεις όταν η προτεραιότητα δίνεται μονομερώς σε αυτή την κατεύθυνση.
Σε σχέση με τις υπόλοιπες οικονομικές δραστηριότητες πιστεύουμε ότι η προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί σε πρωτογενείς παραγωγικές δραστηριότητες, στην οικολογική γεωργία και κτηνοτροφία, την αγροδασοκομία και την αλιεία, με όλους όμως εκείνους τους όρους και περιορισμούς που θα ξεπερνούν προβλήματα του παρελθόντος με έμφαση στην ποιότητα, στην εκτατική εφαρμογή και στα πρότυπα ονομασίας προελεύσεως, σε συνδυασμό με ήπιες μεταποιητικές δραστηριότητες και μονάδες που λαμβάνουν τα απαραίτητα περιβαλλοντικά μέτρα, συνεταιριστική και συνομοσπονδιακή οργάνωση και σύνδεση με καταναλωτικές οργανώσεις, ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα της διακίνησης και των μεσαζόντων.
Η διαχείριση των περιοχών αποτελεί από μόνη της ουσιαστική παραγωγική δραστηριότητα που δίνει δυνατότητα στους τοπικούς πληθυσμούς να συμμετάσχουν στις νέες πράσινες οικονομικές δραστηριότητες και δημιουργεί πολλές πράσινες θέσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο, στους τομείς της επιστήμης (περιβαλλοντολόγοι, δασολόγοι κτλ), του τουρισμού και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης (κέντρα ενημέρωσης, διαχείριση επισκεπτών, μουσεία, οικοξεναγοί, κα) όσο και γενικού προσωπικού (φύλαξη, συντήρηση). Προϋπόθεση βέβαια είναι η να σταματήσει η υποβάθμισή τους από δραστηριότητες όπως η απόρριψη λυμάτων & μπαζών, η παράνομη υλοτομία, το ανεξέλεγκτο κυνήγι, η υπερ-βόσκηση, οι αυθαίρετες κατασκευές και οι καταπατήσεις δημοσίων εκτάσεων.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ συμφωνούν με τη διαπίστωση πολλών επιστημονικών και περιβαλλοντικών φορέων ότι οι πολιτικές που ακολουθούνται από τη σημερινή κυβέρνηση βρίσκονται στην εντελώς αντίθετη – και λαθεμένη– κατεύθυνση. Περιβαλλοντικές οργανώσεις και ειδικοί επιστήμονες έχουν ασκήσει δριμύτατη κριτική στην ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ για την πολιτική του στο συγκεκριμένο θέμα. Γίνεται λόγος για «κατ’ όνομα προστασία», εφόσον από τους 27 Φ.Δ. της χώρας μόνον οι 8 ξέρουν τι διαχειρίζονται (έλλειψη Προεδρικού Διατάγματος, Κ.Υ.Α. ή άλλης θεσμικής κάλυψης), για «βραδεία έγκριση» απαραίτητων για τη λειτουργία των Φ.Δ. κανονισμών, για καθυστέρηση στις αποφάσεις που θα επιτρέψουν τη στελέχωση των Φ.Δ., για υπουργική παράβαση του νόμου 2742/1999 που προβλέπει τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια που πρέπει να πληρούν οι Πρόεδροι των Φ.Δ., για ελλιπέστατη απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων ((Μέτρο 8.1, - ΕΠΠΕΡ ΙΙΙ), για έλλειψη υποστήριξης, κ.ο.κ. Ακόμη και ο Ευρωπαίος Επίτροπος Περιβάλλοντος , , κ. Σταύρος Δήμας, ασκεί έντονη κριτική στα πεπραγμένα (και μη) του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Αλλά και οι γενικότερες κυβερνητικές επιλογές που αφορούν την περιβαλλοντική πολιτική καθορίζουν ένα απογοητευτικό πλαίσιο. Η προώθηση της αναθεώρησης του άρθρου 24, όπως και η προώθηση του μοντέλου της «άγριας τουριστικής ανάπτυξης» με σχέδια για δημιουργία γηπέδων γκολφ, χιονοδρομικών κέντρων, ξενοδοχειακών υποδομών μεγάλης κλίμακας και ενεργοβόρων (τεράστια συγκροτήματα σε ευαίσθητες παράκτιες εκτάσεις σε Λασίθι Κρήτης, Γιάλοβα Πύλου, Μαγνησία, Αταλάντη, και αλλού) και οικιστικής ανάπτυξης σε πολύτιμα οικοσυστήματα, είναι ενδεικτικές ενέργειες που προκαθορίζουν δυστυχώς την τύχη των προστατευόμενων περιοχών.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ θεωρούμε ότι μια αναθεώρηση των πολιτικών στον συγκεκριμένο τομέα των προστατευόμενων φυσικών περιοχών θα πρέπει να ανταποκριθεί τουλάχιστον στα παρακάτω αιτήματα:
- Δημιουργία αυτόνομου Υπουργείου Περιβάλλοντος, με μεταφορά όλων των σχετικών αρμοδιοτήτων από άλλα Υπουργεία και Φορείς και στελέχωσή του με περιβαλλοντικά εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό.
- Επεξεργασία μιας συνεκτικής πολιτικής για την βιώσιμη διαχείριση και προστασία όλων των φυσικών περιοχών που θα περιλαμβάνει διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, την επιστημονική κοινότητα και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις ώστε μέχρι το 2010 να έχουν εγκριθεί σχέδια διαχείρισης και μέχρι το 2012 να λειτουργούν φορείς διαχείρισης σε όλες τις περιοχές με ουσιαστικές αρμοδιότητες σε θέματα πολιτικής και σχεδιασμού και όχι απλώς γνωμοδοτικές αρμοδιότητες.
- Ενιαίος Φορέας για την προστασία και τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος.
- Επαρκής στελέχωση «Υπηρεσιών Προστασίας Φυσικού Περιβάλλοντος» σε κάθε Περιφέρεια της χώρας.
- Λειτουργία και αναβάθμιση του ρόλου της Επιτροπής «Φύση 2000», ως ανεξάρτητου φορέα, σύμβουλου του αρμόδιου Υπουργείου, με επαρκή στελέχωση από εξειδικευμένο επιστημονικό και διοικητικό προσωπικό.
- Διαμόρφωση των κατάλληλων νομοθετικών και οικονομικών εργαλεία στήριξης της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών περιοχών.
- Δημιουργία Ταμείου «Προστατευόμενων Περιοχών-Φύση 2000» και εξασφάλιση χρηματοδότησης των Φορέων Διαχείρισης από εθνικούς πόρους σε μόνιμη βάση. Διάθεση σημαντικού ποσοστού του ΕΣΠΑ (Δ’ ΚΠΣ) για τη βιώσιμη διαχείριση των περιοχών ΝΑΤURA και γενικότερα των φυσικών περιοχών.
- Τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου για τους Φορείς Διαχείρισης, ώστε να έχουν ουσιαστικότερο, εκτελεστικό ρόλο και όχι μόνο γνωμοδοτικό, όπως σήμερα.
- Εφαρμογή του Νόμου και αντικατάσταση των Προέδρων των Δ.Σ. των Φορέων Διαχείρισης που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του ειδικού επιστήμονα «με επιστημονικές γνώσεις και εμπειρία σε θέματα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος», όπως ο Νόμος 2742/99 ορίζει.
- Αξιοκρατική επιλογή προέδρου και ειδικών επιστημόνων και διασφάλιση ολοκλήρωσης της θητείας τους ανεξαρτήτως κυβερνητικών αλλαγών. Εκπροσώπηση Υπουργείων από αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες.
- Θεσμοθέτηση/οριοθέτηση Εθνικών Πάρκων με Προεδρικό Διάταγμα και όχι με Κ.Υ.Α.
- Στελέχωση των Φορέων Διαχείρισης με διαφανείς διαδικασίες και αντικειμενικά κριτήρια, με επιστημονικό προσωπικό υψηλών προδιαγραφών με τεκμηριωμένη επιστημονική γνώση και εξειδίκευση στη διαχείριση και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
- Ειλικρινή συνεργασία της διοίκησης με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις για την καλύτερη υποστήριξη των Φορέων Διαχείρισης.
- Δημιουργία Εθνικού Σώματος Φυλάκων Προστατευόμενων Περιοχών και καθορισμός και ενίσχυση των αρμοδιοτήτων όλων των Φορέων που ασκούν προστασία στις περιοχές αυτές.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ ενθαρρύνουν και θα στηρίξουν την προσπάθεια θεσμοθέτησης και λειτουργίας Διασυνοριακών Προστατευόμενων Περιοχών, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη ολοκληρωμένων διακρατικών μοντέλων σχεδιασμού και διαχείρισης των περιοχών αυτών, με στόχο την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος, την ενίσχυσης της συνεργατικότητας μεταξύ των λαών και τη στήριξη των παραμεθόριων πληθυσμών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου