Μετά τις πυρκαγιές επιτακτική η ανάγκη ανασχεδιασμού του νέου Ρυθμιστικού Αθήνας

Μετά τις πυρκαγιές επιτακτική η ανάγκη ανασχεδιασμού του νέου Ρυθμιστικού Αθήνας

περίληψη της εισήγησης
Μελίττα Γκουρτσογιάννη,
Αρχιτέκτονας – μέλος των Οικολόγων Πράσινων


Χρόνια τώρα, μετά από κάθε πυρκαγιά πάντα σε ένα μέρος των καμμένων ξεφυτρώνουν κτίσματα...Και γιατί να μη χτίζουν αφού ξέρουν ότι αργά η γρήγορα θα νομιμοποιηθούν;... σήμερα οι αέναοι ομόκεντροι κύκλοι επεκτάσεων εξυπηρετούν κυρίως εξοχικές κατοικίες και “οικολογικούς εσωτερικούς πρόσφυγες” που φεύγουν από το ασφυκτικό κέντρο της Αθήνας. Όλοι αυτοί οι νέοι οικισμοί με τα ευφάνταστα ονόματα που παρακολουθούμε να αναπτύσσονται επί δεκαετίες, ήταν κάποτε ο πολύτιμος φυσικός πόρος που περιέβαλλε την Πρωτεύουσα. Έτσι δημιουργείται ο φαύλος κύκλος της συνεχούς ανεξέλεγκτης διάχυσης του αστικού ιστού (sprawling) που είναι ό,τι χειρότερο για μια σύγχρονη πόλη από περιβαλλοντική άποψη: σπαταλά φυσικούς πόρους εν ανεπαρκεία, δηλαδή το φυσικό έδαφος, το δάσος, τη θαμνώδη έκταση, τόσο χαρακτηριστική της Νότιας Ελλάδας, εξαφανίζει καλλιέργειες- ειδικά στην Αττική τους άλλοτε ονομαστούς αμπελώνες. Αυτή η διαδικασία είναι ένα από τα βαθύτερα αίτια αν όχι των πυρκαγιών., οπωσδήποτε της μη αποκατάστασης του κατεστραμμένου φυσικού περιβάλλοντος

Η πρόληψη όμως των καταστροφών απαιτεί μακρόπνοη στρατηγική με τις κατάλληλες θεσμικές ρυθμίσεις... (ακολουθεί κριτική αποτίμηση άρθρων του σχεδίου νόμου για το Ρυθμιστικό Αθήνας)
Διαπιστώνεται πλήρης αντίφαση με τις αρχές της συμπαγούς πόλης, τις οποίες επικαλείται το σχέδιο Ρυθμιστικού στο γενικό του μέρος. Φαίνεται καθαρά ότι και το νέο Ρυθμιστικό, παρά τις ωραίες γενικές δηλώσεις υπέρ του περιβάλλοντος και της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, στα άρθρα που γίνεται κάπως πιο συγκεκριμένο καθόλου δεν βάζει αποφασιστικό φραγμό στην αέναη επέκταση του αθηναϊκού πολεοδομικού συγκροτήματος εις βάρος του φυσικού περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής.

Είναι επιτακτική η αναθεώρηση των διατάξεων του νέου Ρυθμιστικού Αθήνας

Αποφασιστικά μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση θα ήταν:
• Κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης στην Αττική.
• Επείγουσα εκπόνηση επί μέρους πολεοδομικών σχεδίων/ χρήσεις γης με κατευθυντήριο άξονα την μηδενική επέκταση του υφιστάμενου πολεοδομικού συγκροτήματος. Υπάρχουν στη διεθνή εμπειρία τρόποι για την αντιμετώπιση της οικιστικής πίεσης: μεταξύ άλλων, οικολογική αναβάθμιση του υφιστάμενου αστικού ιστού, αναβάθμιση και αξιοποίηση του υφιστάμενου οικιστικού αποθέματος για την συγκράτηση του πληθυσμού στην πόλη, δορυφορικές πόλεις, περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας.
• Πολιτική για έλεγχο των τιμών γης και μείωση της κερδοσκοπίας.
• Δημιουργία αποτελεσματικού φορέα για την κατεδάφιση αυθαιρέτων.
• Ανταλλαγή των εκτάσεων που βρίσκονται μέσα σε προστατευόμενες περιοχές, που διεκδικούνται από οικοδομικούς συνεταιρισμούς, με άλλες εκτάσεις μέσα στον αστικό ιστό π.χ. πρώην στρατόπεδα, πρώην βιομηχανικές περιοχές κ.α.
• Οικιστικά προγράμματα με κοινωνικά και οικολογικά κριτήρια για όσους πυρόπληκτους είχαν αυθαίρετες πρώτες κατοικίες σε προστατευόμενες περιοχές (π.χ. σε εκτάσεις όπως και για τους συνεταιρισμούς, σε άδεια διαμερίσματα κλπ.)
• Προτεραιότητα στα μέσα συγκοινωνίας σταθερής τροχιάς