Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά & γεωργία στην Ευρώπη

Από το πολύ καλό αφιέρωμα για "το αγροτικό περιβάλλον και τα πουλιά" που μπορεί να βρεθεί στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και επιμελήθηκε η Αντωνία Γαλανάκη, επιλέγουμε το πιο κάτω σχετικό απόσπασμα:


Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά & γεωργία στην Ευρώπη

Η σημαντικότητα των αγροτικών περιοχών για τα πουλιά φαίνεται από το ποσοστό των εκτάσεων που αυτές καταλαμβάνουν, συγκριτικά με το σύνολο των Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά της Ευρώπης (ΣΠΠΕ) (Important Bird Areas-IBAs). Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του BirdLife International (Heath and Evans, 2000) οι ΣΠΠΕ -πολλές από τις οποίες έχουν αποκτήσει καθεστώς ειδικής προστασίας (Special Protection Areas- SPAs) και εντάσσονται στο δίκτυο των περιοχών NATURA 2000- καταλαμβάνουν το 7% της ευρωπαϊκής ηπείρου. Στο 65% των περιοχών αυτών περιλαμβάνονται και αγροτικές δραστηριότητες (γεωργία και κτηνοτροφία), χωρίς όμως να αποτελούν την κύρια χρήση γης, ενώ σε 17% των ΣΠΠΕ η γεωργία και κτηνοτροφία αποτελεί την κύρια ανθρώπινη δραστηριότητα.

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία εκτός από την εντατικοποίηση και η εγκατάλειψη των αγροτικών πρακτικών θεωρείται σημαντική απειλή για τα πουλιά σε 609 ΣΠΠ της Ευρώπης, καθώς χάνονται σημαντικά χαρακτηριστικά των οικοσυστημάτων αυτών των περιοχών που ευνοούν τη διατήρηση υψηλής βιοποικιλότητας.

Από τα 173 είδη προτεραιότητας που απαντώνται στα αγροτικά οικοσυστήματα της Ευρώπης τα 163 είδη έχουν καταγράφει σε ΣΠΠΕ, και από αυτά τα 149 είναι φωλίαζοντα (Nagy, 2002). Το δίκτυο των ΣΠΠΕ καλύπτει σχεδόν πλήρως τους πληθυσμούς των παγκοσμίως απειλούμενων ειδών με εξαφάνιση όπως το κιρκινέζι, ο αγριόγαλος, η χαμωτίδα και η ορτυκομάνα και είδη με πολύ μικρούς πληθυσμούς σε ευρωπαϊκό επίπεδο όπως ο γυπαετός, το όρνιο, ο βασιλαετός κ.α.

Όσον αφορά τις Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά στην Ελλάδα, υπάρχουν 192 ΣΠΠ, εκ των οποίων το 90% περιλαμβάνουν και εκτάσεις με αγροτικές χρήσεις γης, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από την υπόλοιπη Ευρώπη. Η εντατικοποίηση της γεωργίας αποτελεί σημαντική απειλή για το 50% των ΣΠΠ της Ελλάδας, ενώ για το 27% των περιοχών αυτών η εντατικοποίηση της γεωργίας θεωρείται ως η σημαντικότερη απειλή για τα πουλιά (Heath and Evans, 2000).

Όσον αφορά στα είδη προτεραιότητας στην Ελλάδα, το κιρκινέζι έχει το δεύτερο μεγαλύτερο πληθυσμό σε παγκόσμιο επίπεδο μετά την Ισπανία με 3,248 ζευγάρια (BirdLife International 2004d). Ο αγριόγαλος και η χαμωτίδα φώλιαζαν σε αρκετές περιοχές της πεδινής Ελλάδας μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα, αλλά λόγω των αλλαγών στις χρήσεις γης είχαν εξαφανιστεί από το μεγαλύτερο μέρος του ελλαδικού χώρου μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα και θεωρούνται στο Κόκκινο Βιβλίο για τα Σπονδυλόζωα της Ελλάδας ως «εκλιπόντα» (Χανδρινός, 1992), ενώ το σημερινό καθεστώς τους είναι αδιευκρίνιστο.