Το δίκτυο Natura-2000 σαν εργαλείο για την αειφόρο διαχείριση του παράκτιου χώρου

Περίληψη εισήγησης του Π. Παναγιωτίδη, Ερευνητή ΕΛΚΕΘΕ, στην ημερίδα της 7-2-09.





ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ NATURA-2000 ΣΑΝ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗN
ΑΕΙΦΟΡΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΤΙΟΥ ΧΩΡΟΥ:
Μια οικολογική σύνθεση για τη Μεσόγειο


Το δίκτυο NATURA-2000
- Πρόκειται για ένα σύνολο περιοχών (sites) της Ευρώπης, υπό ιδιαίτερο καθεστώς διαχείρισης που απορρέει από την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ και στοχεύει την διατήρηση της βιοποικιλότητας και την αειφορία.
- Δεν πρόκειται για «προστατευόµενες» περιοχές, µε την έννοια του «εθνικού δρυµού».

Γιατί χρειάζεται «Οδηγία» για τα αυτονόητα?
- Η διατήρηση της βιοποικιλότητας και η αειφορία είναι διαχρονικά αιτήµατα του οικολογικού κινήµατος.
- Διατυπώθηκαν σαφώς στην Παγκόσµια Διάσκεψη του Ρίο το 1992.
- Η Οδηγία 92/43 αποτελεί το νοµικό εργαλείο για την υλοποίηση των στόχων.

Τι είναι µια οικολογική σύνθεση?
“οίκος” = το σπίτι µας = το φυσικό περιβάλλον
“λόγος” = η λογική = επιστηµονική γνώση
«συν» = πρόσθεση = βάζω το ένα δίπλα στο άλλο
«θέσις» = τοποθέτηση = άποψη

Δηλαδή, θα επιχειρήσουµε να παραθέσουµε επιστηµονική γνώση για να διαµορφώσουµε απόψεις για το φυσικό περιβάλλον

Υπάρχει αρκετή επιστηµονική γνώση?
- Ναι, γνωρίζουµε πλέον ικανοποιητικά τη δοµή και τη λειτουργία του οικοσυστήµατος στο οποίο είµαστε ενταγµένοι
- Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα η ανθρώπινη δραστηριότητα έβαλε σε κίνδυνο το οικοσύστηµα

Υπάρχει οµοφωνία για τις αιτίες του προβλήµατος και τον τρόπο αντιµετώπισης?
- Όχι, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις (θέσεις)
- Συνεπώς, απαιτείται µια συν-θεση

Η Μεσόγειος θάλασσα. Χαρακτηριστικά:
• Πολύ υψηλή βιοποικιλότητα
• Ακραία ολιγοτροφικό περιβάλλον
• Απουσία έντονης παλίρροιας και ισχυρών ρευµάτων
• Μικρό εύρος διακύµανσης θερµοκρασίας και αλατότητας

Ανθρωπογενή προβλήµατα στη Μεσόγειο
• Αστική και βιοµηχανική ρύπανση
• Θαλάσσιες µεταφορές (πετρέλαιο)
• Αγροτικές απορροές
• Υπεραλίευση
• Απώλεια οικοτόπων (µπαζώµατα κλπ)
• Εισαγωγή ξενικών ειδών


Η Μεσόγειος: που όπως είπε ό Ramon Margalef είναι «µια θάλασσα για τουρίστες, όχι για ψαράδες»


Mean chlorophyll concentrations in autumn 1998





Το νοµικό πλαίσιο

Σε Παγκόσµιο επίπεδο:
– The “Barcelona Convention” signed during the ’70 by all the riverein States under the UN guidance.
– For the implementation of the Convention the UN Environmental Program (UNEP) has build up a specific Mediterranean Action Plan (MAP).

Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο
– The Habitat Directive (92/43/EEC)
– The Water Framework Directive (2000/60/EC)
– The Marine Strategy Directive (2008/56/EC)














Τελικά, η αειφορία είναι µύθος ή πραγµατικότητα?
Ναι, είναι πραγµατικότητα:
- η επιστηµονική γνώση έχει προοδεύσει αρκετά, ώστε να κατανοεί τη δοµή και τη λειτουργία του οικοσυστήµατος
- το νοµικό πλαίσιο υπάρχει. Ωστόσο, η εφαρµογή της περιβαλλοντικής νοµοθεσίας έχει
πολιτικό κόστος.













Ποιος διαλέγει τους πολιτικούς?
Εµείς πρέπει να αποφασίσουµε:
• Μπορούµε να συνεχίσουµε να «κλέβουµε» τα αποθέµατα που ανήκουν στις επόµενες γενεές ?
• Μήπως ήρθε η ώρα να «επιβάλλουµε» την αειφόρο διαχείρισή τους ?