Δυο λόγια για την οικονομική κρίση
Καθώς η κρίση αρχίζει να αγγίζει την πραγματική οικονομία περισσότερο ως κλίμα και λιγότερο ως πραγματική επίπτωση, η κυβέρνηση οφείλει να ετοιμάσει σχέδιο για να την αντιμετωπίσει. Αλλά είναι και δικό μας χρέος να πάρουμε θέση. Θα πρέπει να αντιπαλαίψουμε τη λογική του τύπου «την κρίση θα πληρώσουν τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, το περιβάλλον, η κοινωνική πρόνοια» και να δράσουμε για την αντιστροφή αυτής της ταξικής πολιτικής.
Βασική μου πεποίθηση είναι ότι αντί να δίνονται χρήματα και εγγυήσεις στις τράπεζες και για ενίσχυση του χρηματιστηρίου πρέπει να δοθούν στην βάση της κοινωνίας για την αναμόχλευση της οικονομίας. Τα χρήματα θα πρέπει να δοθούν για την δημιουργία και πλήρη επιδότηση θέσεων εργασίας τουλάχιστον ετήσιας διάρκειας στους τομείς:
- κοινωνική πρόνοια
- προστασία του περιβάλλοντος
-παιδεία
Το πρόγραμμα για το περιβάλλον μπορεί να περιλαμβάνει στοιχεία όπως την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων, ξεκινώντας από οικίες χαμηλόμισθων, χαμηλοσυνταξιούχων, ανέργων, αγροτών, και επαγγελματιών με χαμηλό εισόδημα. Επίσης, μπορεί να περιλάβει την αλλαγή προτεραιοτήτων και την κατάργηση του σώματος αγροφυλακής, με αντικατάστασή του από μια υπηρεσία προστασίας περιβάλλοντος, στην οποία θα ενταχθούν εργαζόμενοι στους Φορείς Διαχείρισης, ως Δημόσιοι Υπάλληλοι.
Χρήματα θα μπορούσαν να βρεθούν από την φορολόγηση επιχειρήσεων, μεταφορά πόρων από τα Υπουργεία Άμυνας, Ανάπτυξής και την μεταφορά στον τομέα περιβάλλοντος από τα δημόσια έργα του ΥΠΕΧΩΔΕ. Όμως αυτά μπορεί να αργήσουν. Άμεσα μπορούν να βρεθούν με κρατικά ομόλογα. Με την αναμόχλευση δημιουργούνται εισοδήματα και προστιθέμενη αξία πολλαπλάσια από τα χρήματα που θα δώσει το Δημόσιο. Τα έσοδα από φόρους -άμεσους και έμμεσους- που θα οφείλονται στην αναμόχλευση αυτή θα αποσβέσουν και λογιστικά και πραγματικά στον προϋπολογισμό το κόστος της πολιτικής αυτής. Το ύψος των οικονομικών ωφελειών θα είναι σε κάθε περίπτωση σημαντικότατο τόσο στην ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας, του χρηματοπιστωτικού τομέα, των εσόδων του κράτους όσο πιο μακριά δοθούν αυτά τα χρήματα από το χρηματικό πιστωτικό σύστημα και όσο περισσότερους κύκλους κάνουν στην οικονομία πριν φτάσουν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Η πραγματική οικονομία επηρεάζεται από το κλίμα και τις πραγματικές επιδόσεις. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι όροι χρηματοδότησης μπορούν να διευκολύνουν ή να δυσκολέψουν τις επιχειρήσεις, όμως δεν μπορούν να αλλάξουν το κλίμα ούτε μπορούν να στηρίξουν την οικονομία γιατί:
- Καμία επιχείρηση δεν προσφεύγει σε δανεισμό για να προσλάβει ή να διασφαλίσει θέσεις εργασίας και ειδικά σε περίοδο κρίσης
- Σε περίοδο κρίσης οι επιχειρήσεις δεν κάνουν ανοίγματα ακόμα και με επιδοτούμενες θέσεις εργασίας, όχι μόνο λόγω τις αφερεγγυότητας των κρατικών πληρωμών αλλά κυρίως επειδή το πρόβλημα δεν είναι η αύξηση της παραγωγής με μειωμένο κόστος, αλλά η αύξηση ή σταθεροποίηση των πωλήσεων, και μείωση του κόστος.
- Τα επιδοτούμενα δάνεια των τραπεζών θα τα λυμαίνονται τα κυκλώματα που κερδοσκόπησαν πάνω σε όλα τα προηγούμενα προγράμματα για την στήριξη των επιχειρήσεων
- Τα προγράμματα επιδοτούμενης εργασία δεν θα καταφέρουν να αυξήσουν την απασχόλησης αλλά με την ανακύκλωση των εργαζομένων για την αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων που σε περιόδους κρίσης δεν επανεπενδύονται.
Κοινωνική οικονομία στις προστατευόμενες περιοχές
Υπάρχουν δύο σκέλη στο θέμα, οι οικονομικές δραστηριότητες από την μία και τα υποκείμενα αυτής από την άλλη.
Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Πρωτογενής παραγωγή:
- Βιολογική γεωργία
- Βιολογική εκτατική κτηνοτροφία
- Αγροδασοκομία (κάστανα, φουντούκια, καρύδια, αμύγδαλα, αρωματικά φυτά, φαρμακευτικά βότανα, μανιτάρια)
Μεταποίηση:
- Τυποποίηση/συσκευασία, πώληση βιολογικών αγροτικών προϊόντων, παραδοσιακών προϊόντων και προϊόντων οικοτεχνίας της περιοχής.
- Παραγωγή παραδοσιακών τοπικών προϊόντων και τεχνουργημάτων (π.χ. υφαντά, ξυλόγλυπτα)
Υπηρεσίες:
- Επιστημονική έρευνα και υποστήριξή της
- Εκπαιδευτές και εμψυχωτές περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και δραστηριοτήτων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης.
- Απασχόληση στην ενημέρωσή και την παρουσίαση των περιοχών και των ιδιαιτεροτήτων τους
- Οικοτουριστικές και αγροτουριστικές δραστηριότητες
- Οδηγοί, συνοδοί και ξεναγοί των περιοχών, περιπάτου, ορειβασίας, ποδηλασίας, βαρκάδας, φωτογραφήσεις, παρατήρηση πουλιών κλπ.
- Οργανωτές υπαίθριων δραστηριοτήτων και ενοικίασης εξοπλισμού, πώληση αναλώσιμων, επισκευές.
- Εστίαση, φιλοξενία, τουριστική εξυπηρέτηση, αναψυκτήριο, καφέ
- Ενθύμια, εκπαιδευτικό-ψυχαγωγικό υλικό (παραγωγή και πώληση).
- Δραστηριότητες φύλαξης και ψυχαγωγίας παιδιών.
- Κατάρτιση και εκπαίδευση ενηλίκων.
- Καλλιτεχνικά έργα (δημιουργία), αίθουσες τέχνης
Β. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Δύο λόγια για το τι αποκαλούμε κοινωνική οικονομία.
- Είναι η οικονομική δραστηριότητα με επαγγελματική απασχόληση αυτών που εμπλέκονται, που όμως κυριαρχούν άλλοι στόχοι, κοινωνικοί, από την μεγιστοποίηση του οικονομικού αποτελέσματος και των κερδών, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η εκπαίδευση, η πολιτιστική δημιουργία, η κοινωνική αλληλεγγύη, η κοινωνική ένταξη, η αποθεραπεία κλπ.
- Τα κέρδη είναι περιορισμένα πέραν της αμοιβής της εργασίας, στα πλαίσια της δραστηριότητας ή αυτά διοχετεύονται σε κοινωνικούς σκοπούς.
- Οι αποφάσεις λαμβάνονται δημοκρατικά όπου όλοι οι εργαζόμενοι και συνεργάτες έχουν μία ψήφο και ίσα δικαιώματα.
- Η δραστηριότητα έχει σαφή κοινωνικά χαρακτηριστικά.
Η κοινωνική επιχείρηση από οικονομική άποψη:
- Έχει συνεχή/τακτική δραστηριότητα παραγωγής αγαθών ή παροχής υπηρεσιών.
- Έχει υψηλό βαθμό αυτονομίας.
- Αναλαμβάνει οικονομικό ρίσκο. Η δραστηριότητα είναι επιχειρηματική με την έννοια του ρίσκου που αναλαμβάνει για την παραγωγική δραστηριότητα και την εύρεση πόρων και “πελατών”.
- Έχει ένα ελάχιστο αμειβόμενης εργασίας
Η κοινωνική επιχείρηση από κοινωνική άποψη:
- Έχει σαφή όφελος στην κοινότητα
- Συλλογική διάσταση
- Η συμμετοχή στις αποφάσεις δεν καθορίζεται από την συνεισφορά κεφαλαίου.
- Έχουμε συμμετοχικότητα και από χρήστες ή πελάτες στην δραστηριότητα
- ή/ και στις αποφάσεις.
- Περιορισμένη ή μηδενική διανομή κερδών
Κοινωνικές επιχειρήσεις, όπως π.χ. συνεταιρισμοί, δίκτυα παραγωγών – καταναλωτών, κοοπερατίβες, μη-κερδοσκοπικές εταιρείες θεωρούνται πιο συμβατές με τους στόχους της περιβαλλοντικής προστασίας. Ορισμένες από αυτές, όπως π.χ. οι συνεταιρισμοί έχουν αποκτήσει μια αρνητική φήμη στην Ελλάδα από την κομματική κακοποίηση και εκμετάλλευση που υπέστησαν κυρίως οι αγροτικοί συνεταιρισμοί. Ωστόσο, θα πρέπει να τους ξαναδοθεί η πρέπουσα σημασία και να αφεθούν να προσφέρουν τις σημαντικές τους υπηρεσίες. Στις παραπάνω κατευθύνσεις πρέπει να συμβάλουν και οι Οικολόγοι Πράσινοι.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Η ενίσχυση των κοινοτικών δεσμών (community building) αποτελεί μια μορφή κοινωνικής ενδυνάμωσης, την οποία εφαρμόζουν τελευταία μεταξύ άλλων και αρκετές ομάδες κοινωνικού ακτιβισμού. Μπορεί να περιλάβει ένα μεγάλο εύρος πρακτικών, από απλά γεγονότα, όπως συνελεύσεις γειτονιάς, κοινά γεύματα και λέσχες βιβλίων, έως μεγάλης κλίμακας γεγονότα, όπως φεστιβάλ και κατασκευαστικά προγράμματα (π.χ. ύδρευσης ή άρδευσης), που αξιοποιούν κατοίκους της περιοχής παρά εξωτερικούς εργολάβους. Η προϊούσα αποσύνθεση των κοινωνικών δεσμών στις βιομηχανοποιημένες χώρες οδήγησε πολλούς κοινωνικούς ακτιβιστές να συνειδητοποιήσουν ότι θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν πολλαπλά κοινωνικά δεινά εάν έδιναν έμφαση στην επανασύνδεση και στην κοινωνική νοηματοδότηση απομονωμένων κατά τα άλλα ατόμων. Κεντρικές αξίες σε αυτή την προσπάθεια έχουν σταθεί η δίκαιη συμπεριφορά, η ισοτιμία, η υπευθυνότητα, η ευκαιρία, η επιλογή, η συμμετοχή, η αμοιβαιότητα και η διαρκής μάθηση. Η συνεργασία, ο εθελοντισμός και πρακτικές συμμετοχικής δημοκρατίας χρησιμοποιούνται συχνά.
Ο συγκεκριμένος τύπος κοινωνικής κινητοποίησης μπορεί να ανιχνευτεί από τα τέλη του 18ου αιώνα και στους πρώτους ουτοπικούς σοσιαλιστές, όπως ο Robert Owen. Παρά τα πενιχρά αποτελέσματα, αυτές οι πρακτικές επηρέασαν σημαντικές πρωτοβουλίες και βοήθησαν στην αναβάθμιση πολλών κοινοτήτων κατά τις δεκαετίες του 1920 και 1930 στην Ανατολική Αφρική, με την έμμεση βοήθεια των αποικιακών αρχών. Ο Γκάντι υιοθέτησε πολλές από αυτές στην προσπάθειά του να επιτύχει οικονομική ανεξαρτησία στο επίπεδο των χωριών σε όλη την Ινδία. Ωστόσο, το όραμά του δεν συνεχίστηκε από τους διαδόχους του, οι οποίοι προτίμησαν τη συγκεντροποιημένη βαριά βιομηχανική ανάπτυξη. Μεταπολεμικά, ο ΟΗΕ θα τις χρησιμοποιήσει και πάλι, σε συνεργασία με τη Διεθνή Τράπεζα και με σημαντικό ρόλο για τα προγράμματα εγγραμματισμού ενηλίκων. Στο επίπεδο των κοινοτικών επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των συνεταιρισμών, συχνά αναφέρεται το παράδειγμα του Mondragon, στην περιοχή των Βάσκων της Ισπανίας. Εναλλακτικές τεχνολογίες, βασισμένες στο έργο του E.Φ. Σουμάχερ (1980), επίσης χρησιμοποιούνται συχνά. Στη δεκαετία του 1990, η δημιουργία «κοινωνικού κεφαλαίου» έγινε πάλι επίκαιρη, ιδιαίτερα μέσα από την εξαιρετική επιτυχία της δουλειάς του Muhammad Yunus στο Μπαγκλαντές, με την Grameen Bank, η οποία οδήγησε στην υιοθέτηση σχημάτων δανεισμού μικροεπιχειρήσεων και σε άλλα σημεία του πλανήτη. Για αυτή την επιτυχία, ο Yunus τιμήθηκε το 2006 με το Νόμπελ Ειρήνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου